Het vakantieseizoen staat weer voor de deur, tijd voor een handig artikel: zo kun je een jetlag voorkomen.
Het is voor mij alweer een paar maanden geleden dat ik in het vliegtuig stapte naar een ander continent. In september 2022 vloog ik naar San Francisco waar een tijdsverschil van maar liefst 9 uur geldt. Op het moment dat mijn jongens hier naar bed gingen, stond ik daar op en andersom.
Altijd als ik via Instagram mijn reisverhalen met jullie deel, krijg ik de vraag: hoe kan het dat jij geen last hebt van een jetlag? Een jetlag 100% voorkomen is bijna onmogelijk, maar ik heb in de loop der jaren aardig wat routines/handigheidjes ontwikkeld, waardoor ik nauwelijks last heb van een jetlag óf er in ieder geval goed mee kan functioneren.
En die tips, die ik ga ik vandaag met je delen.
Wat is een jetlag nou precies?
Eerst even terug naar de basis, want wat is een jetlag nou precies?
Kort gezegd is een jetlag een verstoring van je dag- en nachtritme. Je biologische klokje is ontregeld. En dit ontstaat doordat je in relatief korte tijd meerdere tijdszones overbrugt. Jouw hele lijf is aangepast op het ritme hier in Nederland of waar je dan ter wereld ook maar woont. Na jaren vroeg opstaan met kinderen kan ik bijvoorbeeld echt niet meer uitslapen. 07.00u is mijn standaard wakker-worden tijd, mijn lijf gaat dan gewoon aan.
Je kunt je voorstellen dat het voor je lijf (en je brein!) heel onwennig is om ineens vroeger naar bed te moeten of juist veel later op te staan. Het gevolg: een jetlag. Wakker liggen als je eigenlijk moet slapen, midden op de dag het gevoel hebben dat je naar bed moet…
Veel mensen herkennen een jetlag aan het bovenstaande, maar je kunt ook last krijgen van dingen als:
- maag- en darmklachten;
- prikkelbaarheid;
- moeite hebben met concentreren;
- geen trek hebben.
Wat doen tegen jetlag
Gelukkig trekt een jetlag vanzelf weer weg, maar het zou natuurlijk mooier zijn om überhaupt die symptomen een beetje tegen te gaan. Als je weet wat te doen tegen een jetlag dan kun je er van tevoren al op anticiperen en het zo wat makkelijker maken voor jezelf.
Voordat je op reis gaat en tijdens de vlucht
De echte voorbereiding begint al ver voordat je het vliegtuig instapt, bij het boeken van je vliegtickets.
Vluchttijden
Wat veel mensen doen, is een ticket boeken waarmee je zo vroeg mogelijk op de plek van bestemming aankomt en daar zo laat mogelijk weer vertrekt. En ik snap het hoor, dat je zoveel mogelijk uit je vakantietijd daar wil halen, maar voor het voorkomen van een jetlag is het killing.
Ik probeer zelf altijd een vliegticket te boeken waarmee ik zo rond 16.00u/17.00u op de plek van bestemming aankom. Waarom, dat leg ik je zometeen uit.
De terugreis vind ik zelf wat minder interessant. Het liefst boek ik die ook zo laat mogelijk, helemaal als ik vanuit Amerika vlieg zodat ik een nachtvlucht mee kan pakken en wél zoveel mogelijk tijd nog daar kan besteden. Ik slaap (helaas) niet of heel slecht in een vliegtuig dus aan die nachtvlucht heb ik vrij weinig qua slaap, maar ik vind een jetlag bij thuiskomst een minder groot probleem dan op de plek van bestemming.
Wil je echter ook thuis een jetlag zoveel mogelijk voorkomen, dan geldt hetzelfde als ik hierboven zei: kies een vlucht waarmee je aan het einde van de middag aankomt.
Stoelen in het vliegtuig
Je stoelkeuze in het vliegtuig heeft natuurlijk niet direct effect op je jetlag, maar ik hanteer wel altijd dezelfde ‘methode’ bij vluchten:
- Vlieg ik een dagvlucht dan kies ik altijd voor een stoel aan het gangpad; bij voorkeur bij een nooduitgang of helemaal voorin het vliegtuig;
- Vlieg ik een nachtvlucht dan kies ik voor een stoel aan het raam.
Al tijdens de vlucht probeer ik mee te gaan in het dag- en nachtritme van de plek van bestemming. Ik ben niet iemand die overdag dutjes doet, dus tijdens een dagvlucht wil ik het liefst niet of anders héél weinig slapen. En daarom kies ik voor een stoel aan het gangpad: een comfortabele slaaphouding is, voor mij!, daarin vrijwel onmogelijk en dus blijf ik wakker. En bonuspunten voor het makkelijk kunnen opstaan en strekken van je benen natuurlijk.
Bij een nachtvlucht is dat precies andersom: dan wil ik ergens tegenaan kunnen liggen, slapen als het lukt of in ieder geval zo min mogelijk ruis om mee heen hebben, vandaar de stoelkeuze aan het raam.
Ga je een lange vlucht tegemoet, dan heb je misschien ook wat aan mijn artikel over het voorbereiden op een lange vlucht en hoe je een lange vlucht comfortabel maakt.
Op de plek van bestemming
Dat voornemen om zo snel mogelijk in het dag- en nachtritme mee te gaan, hou ik ook vol op de plek van bestemming. En daarom probeer ik altijd aan het einde van de middag aan te komen met een vlucht, dan hoef je het namelijk niet zo lang meer vol te houden tot je naar bed mag.
Als ik rond 17.00u aankom probeer ik allereerst nog zoveel mogelijk daglicht mee te pakken. Spullen droppen in het hotel dus en naar buiten. Zo snel en zo lang mogelijk. Mijn lichaam heeft de hele dag in een vliegtuig gezeten en is het besef van tijd al helemaal kwijt, dus door direct naar buiten te gaan probeer ik het andere ritme een beetje te forceren. Geen idee of het van binnen zo werkt, ik vind het altijd heel prettig.
Of ik nou trek heb of niet, ik ga altijd wat eten ’s avonds. Vaak iets later dan normaal, rond een uur of 20.00u. Dit om te voorkomen dat ik de volgende ochtend met reuze honger wakker word. Of erger nog: midden in de nacht.
En dan… dan is het EINDELIJK bijna bedtijd. Ik moet van mezelf altijd tot 21.30u wakker blijven, daarna mag ik naar bed. Inmiddels lig ik er tegen die tijd ook echt compléét af, dus het laatste half uur ga ik altijd douchen, mijn spullen installeren etc. Alles om nog heel even bezig te blijven en om half tien compleet knock-out te gaan.
Ik heb bovenstaand ‘schema’ bij al mijn vorige reizen naar een andere tijdzone toegepast, en het heeft er tot nu toe altijd voor gezorgd dat ik de volgende ochtend, zonder jetlag!, tussen 06.30u en 07.30u wakker werd.
Bij thuiskomst
Bij thuiskomst is het verslaan van de jetlag eigenlijk hetzelfde als op de plek van bestemming. Zeker als je vlucht aan het einde van de middag weer landt, kun je hetzelfde schema hanteren. De belangrijkste dingen zijn: gewoon gaan eten en niet te vroeg naar bed.
Maar wat nou als je vlucht al heel vroeg, laat zeggen vroeg in de ochtend, aankomt. Dan wordt het overbruggen naar bedtijd ’s avonds wel héél lang. Sommige mensen kunnen dat prima doortrekken, ik heb daar zelf altijd wat meer moeite mee dus ik ga in dat geval zodra ik thuis kom héél even naar bed.
En met even bedoel ik niet langer dan drie uur. Vaak ben ik na een nachtvlucht zo vercrackt dat ik heel snel in slaap val als ik eenmaal ga liggen. Voor die tijd heb ik dan de wekker gezet die drie uur later weer afgaat.
Ik weet van mezelf dat zolang ik niet later dan 15.00u weer uit bed kom, ik ’s avonds prima weer kan slapen en die uren tot aan bedtijd prima kan overbruggen.
Betekent wel dat je na het gaan van die wekker er ook echt uit moet gaan hè! Niet stiekem gaan snoozen of nog even blijven liggen, want dan is het einde zoek. Zodra de wekker gaat spring ik dan ook uit bed en direct onder de douche om op te frissen. Ik eet iets, pak direct mijn hele koffer uit en zet de wasmachine aan.
Bezig blijven tot aan bedtijd is hierbij ook weer het allerbelangrijkste. Zo snel mogelijk weer terug in je normale ritme!
Het is echt geen hogere wiskunde, maar dit soort kleine dingen helpen mij altijd enorm als ik van en naar andere tijdzones vlieg. Ik heb hierdoor nauwelijks last van jetlags en kan altijd met heel veel energie direct aan mijn vakantie beginnen of juist zonder moeite weer meegaan in de NL’se tijdzone.
Ik ben wel benieuwd: heb jij zelf nog tips voor het voorkomen van een jetlag?