Wanneer je regelmatig op reis gaat kom je nog wel eens bizarre dingen tegen. Sowieso bizarre eetgewoontes natuurlijk en voor ons aparte gebruiken, maar toen ik vorig jaar in Alentejo Portugal was ben ik een van de meest lugubere en bijzondere gebouwen binnen gelopen: een Bone Chapel. Ik had voorheen nog nooit van Bone Chapels gehoord maar blijkbaar is die in Évora niet de enige in Europa.
Capela dos Ossos
De Bone Chapel in Évora die ik heb bezocht heet voluit Capela dos Ossos en dit schijnt direct een van de meest lugubere kerkjes te zijn. Vrijwel alle Bone Chapels dienden trouwens hetzelfde doel: de kloosterkerkhoven namen teveel ruimte in een stad in beslag en daarom besloot de gemeente om de overblijfselen in de muren te metselen. Hiermee wilden ze ook laten zien dat de mens sterfelijk is. Dit blijkt trouwens ook wel uit de spreuk die boven de ingang van de kapel in Évora is gemetseld: “Nós ossos que aqui estamos pelos vossos esperamos” dat vrij vertaald betekent “wij botten die hier al liggen, wachten op de uwe”.
Het lijkt onmogelijk om te tellen hoeveel monniken ‘begraven’ zijn in deze kerk, maar het totaal wordt geschat op zo’n 5.000. Toen ik in Capela dos Ossos was werd deze gerenoveerd en waarschijnlijk zijn ze me daarom niet opgevallen, maar in de kapel hangen ook twee volledige skeletten aan het plafond waarvan er eentje van een kind is, om het geheel nog even iets meer luguber te maken.
Het enige deel van de kapel dat niet gemetseld is met de beenderen van overledenen is het plafond. Deze is namelijk gewoon gemaakt van steen maar wel beschilderd met afbeeldingen die de dood moeten benadrukken. Ook op het plafond is een bijzonder fijne spreuk weergegeven: “Melior est die mortis die nativitatis” – “De dag van overlijden is beter dan de geboortedag”.
Capela dos Ossos is maar een kleine Bone Chapel en heel veel tijd hoef je er niet door te brengen, maar ga er zeker eens naar binnen. Je weet niet wat je ziet.
Andere Bone Chapels
In het Tsjechische stadje Kutná Hora vinden we Kostnice Sedlec, een kleine rooms-katholieke kapel op de begraafplaats van Sedlec. Klein is slechts relatief, in deze kapel vinden we namelijk de overblijfselen van veertig tot zeventigduizend personen. Bij het zien van de foto’s lijkt deze Bone Chapel me net iets minder luguber dan die in Évora. In Tsjechië zijn de beenderen namelijk gebruikt om ornamenten mee te maken en dienen ze puur ter ‘opvulling’ in tegenstelling tot de ondersteunende en steen-vervangende functie die ze hebben in Capela dos Ossos.
wikipedia.org
Ook in Rome is een Bone Chapel te vinden! De Crypta Capuccini ligt onder de Santa Maria della Concezione dei Cappuccini kerk, vlakbij Piazza Barberini. Hier vinden we de beenderen terug van zo’n 3.500 overleden monniken en ook hier dienen de botten ter illustratie van het sterfelijke leven. De crypte is verdeeld in zes kamers en in vijf van deze zijn de botten verdeeld. Zo is er een kamer speciaal voor schedels, maar ook eentje voor botten uit het been en een voor heupbotten. De botten liggen veelal opgestapeld of zijn ‘decoratief’ aangebracht. De hele ‘aangeklede’ skeletten zijn wel een beetje creepy, vind je niet?
De meeste Bone Chapels stammen uit de zestiende of zeventiende eeuw en hoe luguber het ook is, ik vind het ook bijzonder fascinerend. Kun je je voorstellen dat gemeenten of kerkgemeenschappen vandaag de dag nog steeds zulke kapellen zouden bouwen? Fascinerend hoe onze kijk op het leven en de wereld zo enorm is veranderd door de eeuwen heen…
Ben jij al eens in een Bone Chapel geweest?
Bizar om te zien! Volgens mij heb ik ooit met mijn ouders zoiets bezocht, maar ik kan me niet meer herinneren waar dat was.
Jeeetje wat bizar! Ik wist helemaal niet dat zoiets bestond joh. Heftig, ben benieuwd hoeveel mensen daar eigenlijk wel niet binnen hangen haha.
Verschilt heel erg per kapel! Maar minimaal een paar duizend per crypte. Jasses.
Ik ben in Milaan in zo’n kapel geweest! Echt luguber
Ja, in Rome. Vooral de tekst die erbij stond: ‘wat jij nu bent, waren wij ooit. Wat wij nu zijn, zul jij ooit worden’. Brrr. Maar heel indrukwekkend!
Brr, dat is inderdaad een bizarre tekst. Creepy! Wil die in Rome toch graag nog een keer zien.
Wauw, vind dit toch wel mega interessant!
Die in Tsjechië ben ik inderdaad geweest. Niet zo zeer luguber, maar gewoon heel creapy!
Heb je al uitslag van je knie?
Liefs
Beste Sabine,
Ik ben er ook geweest en vond het een bijzondere ervaring. Ik probeer er nu een verslag over te schrijven voor ons kerkblad. Jouw verslag heb ik gebruikt om mijn geheugen op te frissen. Bedankt!