Zoals jullie weten was ik een paar weken geleden een paar dagen op uitnodiging in Vietnam. De reden dat een aantal andere foodbloggers en ik daar waren was Queens. Queens is al jarenlang een bekend vismerk dat vrijwel in iedere supermarkt te vinden is. Naast schol, zalm, tilapia en kabeljauw produceert Queens ook Pangasius, beter bekend als Panga. De laatste jaren is Panga zeer negatief in het nieuws geweest, mede dankzij social media. De Keuringsdienst van Waarde besteedde pak en beet acht jaar geleden een uitzending aan Panga. Nu kan ik een heel betoog gaan schrijven over waarom Panga helemaal niet zo slecht is en dit aan de hand van het volledige productieproces uitleggen, maar ik kan me voorstellen dat jullie als bezoekers van OMF daar niet zo op zitten te wachten. Daarom heb ik een aantal van de meest gehoorde vragen en opmerkingen op een rij gezet. Stuk voor stuk zijn het vragen die iets te maken hebben met het negatieve imago van Pangasius. Nu wil ik er wel direct graag een disclaimer bij zetten: ik kan alleen spreken uit ervaringen die ik bij Queens in Vietnam heb opgedaan. De medewerkers waren ontzettend open en we mochten vrijwel overal fotograferen en een kijkje nemen. Hoe het bij andere merken/bedrijven in zijn werk gaat weet ik niet.
Laten we beginnen!
Ik hoor alleen maar slechte verhalen over Pangasius, het is echt de plofkip onder de vissen!
Dus een soort van plofvis? Ik vind het een grappige vergelijking, maar hier is niets van waar. De enige overeenkomst tussen plofkippen en Panga die je wellicht kunt bedenken is dat beide dieren gefokt worden voor productie. Zowel plofkippen als Pangasius worden gebruikt voor vleesproductie. Het allergrootste verschil is echter dat plofkippen in een termijn van 6 weken groeien naar een gewicht van 2,5 kg en vervolgens geslacht worden. Ze groeien dus onder heel onnatuurlijke omstandigheden. Bij Pangasius ligt dit anders. Ook de Panga wordt weliswaar gekweekt, echter krijgt deze vis alle tijd om te groeien. Tussen kweek en verwerking zit een periode van ongeveer 9 maanden, de tijd die de vis nodig heeft om zelfstandig en gezond te groeien. Op het moment van ‘oogsten’ weegt de vis 1kg. Geen plofvis dus!
Ook zijn de leefomstandigheden van de vis een stuk beter. Per m3 zwemmen er ongeveer 15 vissen in het bassin.
Pangasius is de meest vervuilde vis, die moet je echt niet eten!
Ik vraag me altijd af wat er met vervuild wordt bedoeld. Volgespoten vissen of zwemmend in vervuild water? Beide zijn in het geval van Queens niet waar. Over hormonen en antibiotica vertel ik je zo meer, over het water kan ik heel kort zijn. De Pangasius zwemt in Vietnam in kweekvijvers waar het water van de Mekong voor wordt gebruikt. Inderdaad niet het meest schone water maar dit water wordt zeer streng gemonitord voordat het in de kweekvijvers wordt gebruikt. Als de visjes nog klein zijn wordt het water in de bassins eens per drie weken ververst. Wanneer de vissen ouder worden en groeien wordt deze frequentie opgevoerd tot eens per drie dagen. Verversen gebeurd met behulp van sedimentvijvers vol waterplanten die het water reinigen en filteren.
De Panga van vis draagt bovendien het ASC keurmerk wat onder andere inhoud dat de waterkwaliteit aan strenge eisen moet voldoen. Zo moet het water uit de bassins zeer regelmatig getest worden op zuurgraad, zuurstof- en ammoniakgehalte.
Waarom zou je diepvries vis kiezen als er ook verse vis verkrijgbaar is (in de supermarkt)?
De grootste misvatting is dat verse vis uit supermarkten vers is. Helaas word je genept waar je bij staat, de vis (en hierbij gaat het meestal om vis van buiten Europa) die als vers wordt verkocht in de supermarkt is al eens bevroren geweest en is dus alles behalve vers. Ik kan met zekerheid (en uit ervaring!) zeggen dat je beter vis direct uit de diepvries kunt eten omdat dit direct na verwerking bevroren is. Ik ga er vanuit dat dit bij visboeren anders is, maar de zogenaamde verse vis uit de supermarkt: nah, valt tegen hoor.
Pangasius wordt volgespoten met hormonen en is dus totaal niet gezond.
Hier kan ik heel kort over zijn: er worden geen hormonen gebruikt bij de kweek van de Pangasius van Queens. De vissen groeien zoals ik zojuist al zei op een natuurlijke manier. Leuk extra weetje trouwens: de vissen worden drie keer per dag met de hand gevoerd!
Geen hormonen? Oh, dan bedoel ik antibiotica..
Of er antibiotica wordt gebruikt tijdens het kweken van de vissen was tijdens de reis niet duidelijk maar gelukkig vroeg reismaatje Philippine er later nog naar per mail. Voor het antwoord op de vraag quote ik graag Harry Hoogendoorn van Queens:
Goed dat je nog even vraagt naar het antibiotica gebruik. Bij Vinh Hoan wordt dit uitsluitend gebruikt indien noodzakelijk, dus als er een ziekte optreedt. Dat zijn echter incidenten. Het wordt dus NIET preventief gebruikt.
In de sporadische gevallen dat het gebruikt wordt moet er minimaal een maand tussen het laatste gebruik zijn en het slachten. Er vindt dan ook altijd een residue test plaats.
De werknemers die in Vietnam de Pangasius verwerken werken onder erbarmelijke omstandigheden, daar wil je toch niet aan bijdragen?
Absoluut niets van waar, de werkomstandigheden in de fabrieken van Queens zijn dik in orde. Medewerkers beginnen op zijn vroegst om 06.00 uur ’s ochtends en werken vervolgens in ploegendiensten. De ploeg die als eerste met de werkdag begint krijgt ook als eerste pauze. We hebben tijdens onze trip de kantine mogen zijn van een van de fabrieken en ook dit is dik in orde. Schoon, voldoende tafels en stoelen en bovenal voldoende keus aan eten en drinken. Wel is het zo dat er héél véél medewerkers in de fabrieken van Queens werken, maar dit is logisch. Alles bij Queens is immers handwerk en met zo’n grote productie heb je ook een paar duizend mensen per fabriek nodig. Bovendien krijgt ook iedere medewerker gewoon betaald voor zijn/haar werk en wat het salaris is, is afhankelijk van het werk dat je doet. De fileerders van de vissen krijgen bijvoorbeeld per krat betaald (dit wordt bijgehouden door middel van kaartjes met nummers), een soort prestatieloon dus. Verderop in de fabriek, waar de vissen verpakt worden bijvoorbeeld, worden de medewerkers per uur betaald. Per functie is dus gekeken naar een passend salaris. Maar erbarmelijk, geen sprake van. Kijk maar naar de foto’s!
Ik kan met zekerheid zeggen dat ik heel enthousiast ben over de manier waarop Queens haar Pangasius kweekt en verwerkt. Mede dankzij de openheid van de organisatie heb ik een goed beeld kunnen krijgen van de werkwijze en dat vind ik prettig. Dat Pangasius zo’n negatief imago heeft vind ik dan ook zeer onterecht, zeker in het geval van Queens. Tijdens onze reis naar Vietnam hebben we het volledige productieproces mogen volgen en hebben we uiteraard de Panga ook geproefd. Ik kan je zeggen dat hier niets mis mee is. Nogmaals: ik weet niet hoe dit bij andere merken zit en ik heb dan ook geen idee of de Panga van een ander merk dan Queens ook zo verantwoord gekweekt is. Wel weet ik dat als ik voortaan Panga wil eten, ik de vis koop van Queens omdat ik zeker weet dat hier niets mis mee is.
Hopelijk heb ik je met dit artikel inzicht kunnen geven in de wereld van de Queens Panga en een beetje het negatieve imago rondom het visje kunnen afbreken. Lekker eten dus, die Panga! Later in het jaar gaan er zeker nog recepten komen met dit visje.
Dit is geen gesponsord artikel, ik heb geen geld gekregen om dit artikel te schrijven. Alle informatie in dit artikel is gebaseerd op persoonlijke ervaring die ik heb opgedaan tijdens de reis naar Vietnam. Voor de reis hebben wij allemaal aangegeven met een kritische houding naar Vietnam af te reizen; je kunt er dus vanuit gaan dat al onze artikelen (die van mij maar ook die van mijn collega’s) de werkelijkheid zo goed mogelijk weergeven.
Dat het verantwoord geproduceerd is geloof ik allemaal wel. Voordat ik deze negatieve verhalen gehoord had, had ik al eens pangasius en tilapia gegeten. Persoonlijk vind ik het helemaal niet lekker. Dat is dus al reden genoeg voor mij om het niet te eten. Doe mij maar een zoutwatervis.
Over smaak valt niet te twisten inderdaad. Als je zoetwatervisjes niet lekker vindt dan moet je ze ook zeker niet willen eten ;)
Interessant artikel! En goed om te weten dat ‘verse’ vis in de supermarkt eigenlijk helemaal niet vers is. Gelukkig ga ik meestal al voor de bevroren variant.
Hoe kwam de keuringsdienst dan tot zo een oordeel ?? Het is geen gesponsord artikel maar wel een gesponsord reisje . Ik vertrouw die bedrijven niet. Dus blijf het ook boycotten
Ik heb het in de tekst wellicht wat verkeerd geformuleerd. De Keuringsdienst van Waarde maakte een item over Panga en hoe je als consument genept wordt als je denkt dat je verse vis koopt. Social media was vooral verantwoordelijk voor het slechte imago van Pangasius.
Klopt dat vis vaak al ingevroren is en dat is eigenlijk hetzelfde met supermarkt vlees. Daarom wordt het afgeraden vlees van de supermarkt nogmaals in te vriezen. Het beste kun je je vlees halen bij de vers slager en verse vis op de markt of bij de visboer in de haven. Vis en groentes uit de vriezer zijn vaak een stuk verser ingevroren dan de vers aangeprezen varianten in de winkel.
Wanneer je de vis in de haven koopt is het zeker vers. Echter verkopen ook de visboeren in de haven vis van buiten Europa die eerst al bevroren is geweest. Helaas!
Hoi Sabine,
Ik werd door mijn vrouw op jouw artikel gewezen nadat ik een opmerking maakte over vis. Met interesse heb ik je artikel gelezen en ik vind dat je een paar goede punten maakt. Echter, de punten waar ik naar op zoek was vond ik niet erg sterk omschreven. Zo schrijf je over de kweekmethode en schrijf je over een eenheid van 15 vissen per m3, maar je geeft geen referentie kader over wat veel is en wat weinig is per m3.
Verder schrijf je bijvoorbeeld dat het water van de Mekong gebruikt wordt en geef je toe dat dit niet bepaald schoon water is. Daarna schrijf je echter dat ‘dit water zeer strong gemonitord wordt” voor gebruik. Het feit dat ze monsters nemen en een analyse doen betekend niks. Wat doen ze als het water te vervuild is? Een emmertje ergens anders uitgooien?
Als laatste wringt bij mij de schoen wanneer de werknemers besproken worden. Dat de fabriek proper is en men gewoon kan werken, top. Maar mensen komen werken voor een ding, en dat is loon. Juist daar vertel je alleen wat over de structuur, maar niks over hoeveel dat voor die mensen is. Het concept van werkende armen is echt waar, dus arbeid opzichzelf is niet zaligmakend. Hier was een referentie kader ook zeker op zijn plek geweest.